Jong en eenzaam. Wat doe je er aan?

2015-04-04 13.09.37-1Enige tijd geleden promoveerde Gerine Lodder op een onderzoek naar eenzaamheid bij jongeren. Hoewel jongeren voortdurend omringd zijn door leeftijdsgenoten, blijken ze tot de eenzaamste groep in de samenleving te behoren. Sommige onderzoeken laten volgens haar zien dat ernstige eenzaamheid bij jongeren even vaak voorkomt als bij 75-plussers.

Ik ben blij dat er in Nederland eindelijk onderzoek wordt gedaan naar eenzaamheid bij jongeren. Ten onrechte beperkt het onderzoek zich vaak tot de ouderen. Het geeft ons nog te weinig handvatten om het probleem voortvarend op te kunnen pakken. Nader onderzoek is dringend gewenst. Wat kunnen we dan wel doen?

Ik moet in dit verband nog wel eens terug denken aan de tijd dat ik zelf jong was en voor de eerste keer met eenzaamheid werd geconfronteerd.

Schoolfoto Highschool (1972)

Schoolfoto Highschool (1972)

Ik ging op 17-jarige leeftijd als uitwisselingsstudent naar Amerika. Ik maakte veel vrienden, maar ik was doodongelukkig in het gezin waar ik verbleef. Ik was heel eenzaam omdat ik er met weinig mensen over kon praten. De vader van het gezin was voorzitter van het schoolbestuur van de Highschool. Wanneer ik het probleem bij docenten aankaartte, zeiden ze dat ze niets voor mij konden doen omdat zij bang waren voor hun positie.

Er was gelukkig één persoon in mijn omgeving die niet haar hoofd omdraaide. Dat was nicht Norma die mij babysitter van haar kinderen had gemaakt zodat ik een mooi excuus had wanneer ik het gezin wilde ontvluchten. Ze steunde mij bij het nemen van mijn besluit het gezin uiteindelijk te verlaten.

Daarna had ik een geweldige tijd in een ander gezin en was de eenzaamheid voorbij.

Ik gun iedere jongere een “Norma” waar zij met hun kleine en grote zorgen terecht kunnen. Dat zou volgens mij al heel wat eenzaamheid kunnen voorkomen. Wat vind jij?

 

Deze column verscheen 8 juni in de SA!

Doe ik er nog wel toe?

2015-04-04 13.09.37-1Afgelopen week bezocht ik tijdens een bijeenkomst van Coalitie Erbij een workshop die was gewijd aan het thema Eenzaamheid en Zingeving. Coalitie Erbij is een landelijke organisatie die zich inzet voor de strijd tegen eenzaamheid.

De gemeente Opsterland – de gemeente waar ik de functie projectleider integrale aanpak eenzaamheid vervul- is een van de twintig koploperplaatsen van Coalitie Erbij die werk maakt van een lokale aanpak eenzaamheid. De workshop werd gegeven door een instituut voor levensvragen dat wil bevorderen dat er met elkaar meer wordt gesproken over onderwerpen die er in het leven toe doen.

Wat is zingeving?

Zingeving betekent letterlijk “betekenis geven aan iets”. Wat is de zin van het leven? Wat doe ik met de tijd die mij nog rest? Wat betekent mijn leven voor anderen? Vragen die wat sterker kunnen opspelen wanneer er iets in het persoonlijke leven gebeurt. Het verlies van een dierbare, ernstig ziek worden, werk kwijtraken of met pensioen gaan.

Een vertrouwelijk gesprek kan dan soelaas bieden, maar niet iedereen heeft die mogelijkheid. Er kan dan sprake zijn van leegte en innerlijke eenzaamheid. Dat wordt ook wel existentiële eenzaamheid genoemd.

Op mijn werk komt ook existentiële eenzaamheid voor. Ik was laatst behoorlijk geschrokken toen ik van een ouderenadviseur hoorde dat het haar was opgevallen dat ouderen zich in toenemende mate afvroegen of zij er nog wel mochten zijn nu de kosten van de zorg zo erg stijgen.

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Existentiële eenzaamheid komt ook bij jongeren voor!

Existentiële eenzaamheid komt echter niet alleen voor bij volwassenen en ouderen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren hier ook veel last van kunnen hebben.
De workshopleider gaf aan dat al veel problemen zijn op te lossen met een goed gesprek.

Maar hoe gaan we dat in de praktijk aanpakken?

 

Deze column is 30 maart geplaatst in Sa!

 

 

 

 

 

 

 

Gelukkig ouder worden

2015-04-04 13.09.37-1Op 22 februari bezocht ik een bijeenkomst van de Publieksacademie Friesland die was gewijd aan het thema “Gelukkig ouder worden“.

Het onderwerp trok me wel aan. Wie wil er niet gelukkiger worden?

We bekeken eerst een filmpje waar mensen van allerlei leeftijden de vraag beantwoordden wat voor hen persoonlijk geluk betekende. Daarna ging een panel bestaande uit ervaringsdeskundigen, twee hulpverleners van de ouderenpsychiatrie en een teamleider van een sociaal wijkteam in Leeuwarden onder leiding van een gespreksleider met elkaar in gesprek. Het publiek had daarna een half uur om vragen te stellen.

Ik was onaangenaam verrast over de toon van de discussie. Die werd in het begin al gezet door te stellen dat het ouder worden gepaard gaat met allerlei verliezen die kunnen leiden tot psychische klachten en depressies. Dat geldt echter niet voor alle ouderen. Eenzaamheid onder ouderen werd als groot probleem benoemd. Maar dé oudere bestaat niet. En alle ouderen zijn niet eenzaam. Zo worden ouderen over een kam geschoren.

Ook was ik zeer verbaasd om nog steeds van professionals te horen dat zij eenzaamheid denken te kunnen oplossen met activiteiten. Dan kunnen mensen zich nog eenzamer voelen! Te weinig aandacht werd besteed aan wat mensen zelf kunnen doen.

Eigenlijk is een uur veel te kort om zo’n onderwerp goed te kunnen bespreken. Zo werd het uiteindelijk geen discussie over gelukkig ouder worden maar over depressies en wat de hulpverlening te bieden heeft. Ik werd er in ieder geval niet gelukkiger van.

Deze column is 2 maart geplaatst in Sa!

Toelichting

De Publieksacademie Friesland is een initiatief van GGZ Friesland en de Leeuwarder Courant. Wil je meer weten over deze bijeenkomst? Kijk dan naar onderstaande video . Helaas is de opname beperkt gebleven tot het groepsgesprek en ontbreekt de interactie met het publiek. 

Maar kijkt u zelf.

 

 

Op de website van de publieksacademie Friesland kun je zien welke onderwerpen al eerder de revue zijn gepasseerd. Daar zitten naar mijn idee hele goede opnames bij. Ik denk dat men deze keer de plank een beetje heeft mis geslagen. Het thema eenzaamheid had men beter een keer apart kunnen behandelen. En dan met name de vraag wat ouderen er zelf aan kunnen doen.

Ga voor meer informatie over aanpak eenzaamheid naar www.willieoldengarm.nl/eenzaamheid/

Zie bijvoorbeeld het artikel in de Telegraaf waar Theo van Tilburg zegt:

Op tijd zorgen dat je een gevarieerd sociaal netwerk hebt. Dus niet alleen maar mensen van je eigen leeftijd. Wezenlijke gesprekken kunnen hebben met gelijkgestemden, daar gaat het om.  (De Telegraaf, 27 februari)

 

 

Nooit meer alleen?

Foto Omroep Max: deelnemers Nooit meer Alleen

Foto Omroep Max: Deelnemers tv-serie

Vorig jaar werd ik benaderd door filmregiseur Claudine Everart. Zij was in opdracht van omroep MAX op zoek naar vijf eenzame ouderen die als hoofdpersoon wilden fungeren in een tv-serie.

En omdat ik gespecialiseerd ben in eenzaamheid kon ik haar allicht aan een of meerdere kandidaten helpen.

 

Er rust echter nogal een taboe op het onderwerp. Daarom had ik er een hard hoofd in of Claudine geschikte kandidaten voor haar serie zou kunnen vinden.

Haar idee sprak mij wel erg aan. Aan de hand van wat de hoofdpersonen meemaken laten zien wat gemeenten en zorg- en welzijninstellingen doen om eenzame mensen te bereiken en te helpen. Om zo andere mensen op een spoor te zetten om ook zelf iets aan hun eigen situatie te gaan doen.

De afgelopen weken werd de serie “Nooit meer alleen” uitgezonden. We konden meekijken hoe Lydia, Tiny, To, Henk en Koos een jaar lang onder begeleiding van een coach en met wat lokale hulp stappen zetten om hun sociale netwerk te verbeteren.

En ook al had ik  “Nooit meer eenzaam” een passender titel voor de serie gevonden. En vind ik het jammer dat het accent van de aanpak bij een intensieve training ligt. Eenvoudiger oplossingen zoals een adviesgesprek met een welzijnswerker of het inschakelen van een netwerkcoach blijven onbelicht.

Ik ben blij met de serie omdat eenzaamheid uit de taboesfeer wordt gehaald. Er met elkaar over praten helpt! En natuurlijk hoop ik dat de serie ook  andere mensen stimuleert een stap te zetten om een nieuwe wending aan hun leven te geven. Een goed voornemen voor het nieuwe jaar misschien?

Deze column is begin januari 2016 in Sa! geplaatst. Heeft u de uitzendingen gemist? Dan kunt u ze hier nog bekijken.