Een traag gesprek

Eind september was het de landelijke Week tegen de Eenzaamheid. De televisie overspoelde ons met programma’s die hieraan werden gewijd.

Helaas bleef de aandacht beperkt tot interviews met personen die vertelden hoe moeilijk het is om een eenzaam leven te leiden. Vaak ontbrak het aan enig handelingsperspectief.

Met andere woorden, wat kan de persoon zelf doen of wat kunnen wij doen om het leven van de mensen verlichten?

Ik kwam hierover in gesprek met een functionaris van Humanitas. Zij had een bijeenkomst belegd met als thema ‘Hoe voer je een goed gesprek over eenzaamheid?’ Een dominee hield een pleidooi dat we in ons dagelijks leven weer meer tijd moeten nemen voor trage vragen. ‘Trage vragen’? Ja, trage vragen, een begrip van professor dr. Harry Kunneman.

Deze hoogleraar sociale en politieke theorie aan de Universiteit voor Humanistiek geeft aan dat we in een technocratische maatschappij leven waarin vragen snel moeten worden opgelost. Maar er zijn ‘trage kwesties’ waarop we niet een-twee-drie antwoord kunnen geen. Vragen die ons terugbrengen naar de kern waarom je dingen doet die je doet. Hoe ga je bijvoorbeeld om met ziekte, lijden, het rouwen en de dood? Met stukgelopen relaties, ontrouw en geweld?

Dat zijn allemaal ‘zingevingskwesties’ die vroeger het exclusieve terrein waren voor de geestelijke verzorger. Maar ze zouden nu ook onderwerp van gesprek moeten zijn op het werk, in het onderwijs, de zorg of in ons dagelijks leven. Een goed idee. Ik neem me voor om vaker een traag gesprek te voeren. doe je mee?

Deze column verscheen in oktober in de “SA!”.

Doe ik er nog wel toe?

2015-04-04 13.09.37-1Afgelopen week bezocht ik tijdens een bijeenkomst van Coalitie Erbij een workshop die was gewijd aan het thema Eenzaamheid en Zingeving. Coalitie Erbij is een landelijke organisatie die zich inzet voor de strijd tegen eenzaamheid.

De gemeente Opsterland – de gemeente waar ik de functie projectleider integrale aanpak eenzaamheid vervul- is een van de twintig koploperplaatsen van Coalitie Erbij die werk maakt van een lokale aanpak eenzaamheid. De workshop werd gegeven door een instituut voor levensvragen dat wil bevorderen dat er met elkaar meer wordt gesproken over onderwerpen die er in het leven toe doen.

Wat is zingeving?

Zingeving betekent letterlijk “betekenis geven aan iets”. Wat is de zin van het leven? Wat doe ik met de tijd die mij nog rest? Wat betekent mijn leven voor anderen? Vragen die wat sterker kunnen opspelen wanneer er iets in het persoonlijke leven gebeurt. Het verlies van een dierbare, ernstig ziek worden, werk kwijtraken of met pensioen gaan.

Een vertrouwelijk gesprek kan dan soelaas bieden, maar niet iedereen heeft die mogelijkheid. Er kan dan sprake zijn van leegte en innerlijke eenzaamheid. Dat wordt ook wel existentiële eenzaamheid genoemd.

Op mijn werk komt ook existentiële eenzaamheid voor. Ik was laatst behoorlijk geschrokken toen ik van een ouderenadviseur hoorde dat het haar was opgevallen dat ouderen zich in toenemende mate afvroegen of zij er nog wel mochten zijn nu de kosten van de zorg zo erg stijgen.

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Existentiële eenzaamheid komt ook bij jongeren voor!

Existentiële eenzaamheid komt echter niet alleen voor bij volwassenen en ouderen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren hier ook veel last van kunnen hebben.
De workshopleider gaf aan dat al veel problemen zijn op te lossen met een goed gesprek.

Maar hoe gaan we dat in de praktijk aanpakken?

 

Deze column is 30 maart geplaatst in Sa!