Vergeet de jongeren niet

Het was vorige week de Landelijke Week tegen Eenzaamheid. In veel gemeenten vonden ”Kom erbij” activiteiten plaats. Ook in de gemeente Opsterland.

De landelijke week begon op 22 september met een Nationaal Eenzaamheidscongres in Rotterdam.

Delegatie Opsterland Eenzaamheidscongres

Delegatie Opsterland
Eenzaamheidscongres

De organisatie Coalitie Erbij had mij gevraagd om tijdens het congres iets te vertellen over de lokale aanpak en de signaleringskaart die ik samen met de gemeente Opsterland, vrijwilligersorganisaties, de Friese Wouden en ZuidOostZorg heb ontwikkeld.

 

Collega jongerenwerker Tineke Wassenaar en Jan Quarré van het Dorpssteunpunt Hemrik reisden met mij mee.

“Wil je echt iets gaan doen aan eenzaamheid, dan komt er wel wat meer bij kijken dan het organiseren van activiteiten” betoogde ik die middag.
Het duurzaam oplossen van eenzaamheid vraagt om een individuele aanpak en een persoonlijk plan.
En je moet vooral de jongeren niet vergeten.

Eenzaamheidscongres 22-09-2016

Eenzaamheidscongres 2016  o.l.v. Jacobine Geel met v.l.n.r. Meike Heessels, Ineke Weverling, Willie Oldengarm en Jacqueline Kremer

Die jongeren kwamen die middag echter niet zo heel veel aan bod.

Wethouder Hugo de Jonge van Rotterdam hield weliswaar een boeiend betoog over de Rotterdamse aanpak met als titel “nooit te oud om erbij te horen”, maar   de jongeren ontbraken in zijn verhaal. Desgevraagd verklaarde hij dat ouderen meer kans lopen geïsoleerd te raken.

jongeren-eenzaamDe eerste plaats van de Nationale Eenzaamheid Prijs ging naar een hondenuitlaatclub OPOEH voor senioren. Het jongerenproject Join Us kwam niet verder dan de tweede plaats.

”Een gemiste kans” , zeiden we tegen elkaar toen we in de trein terug blikten op het congres.
Daarom ben ik een lobby begonnen om volgend jaar het Nationaal Eenzaamheidscongres te wijden aan eenzaamheid bij jongeren.

Ik heb al een plaats in gedachten: de stad Groningen.  Daar is een jeugdcoalitie Eenzaamheid actief bezig.
Of het mij lukt? Ik ben benieuwd. Wie doet er mee?

 

Deze column verschijnt 3 oktober 2016 in de Sa!

Aanpak Eenzaamheid Opsterland voorbeeld andere gemeenten?!

Zes jaar geleden vroeg gemeente Opsterland aan Timpaan Welzijn onderzoek te doen naar eenzaamheid. Die opdracht nam ik graag aan. Tijdens mijn studie Sociale Gerontologie volgde ik hierover veel colleges. Die kennis kon ik goed gebruiken om een integrale aanpak eenzaamheid te ontwikkelen. En een actieplan om eenzaamheid te voorkomen.

Maar die aanpak kwam er niet vanzelf. Al jaren trekken gemeente, vrijwilligersorganisaties, professionele instellingen samen op en investeren hier veel tijd en energie in. Tijdens het landelijke eenzaamheidscongres van Coalitie Erbij in september ga ik over die aanpak iets vertellen.

Wat is integrale aanpak?

Integrale aanpak houdt in dat er sprake is van een gezamenlijke visie en aanpak die breed gedragen wordt.

overhandiging eerste signaleringskaart aan wethouder Wietze Kooistra (mei 2012)

overhandiging eerste signaleringskaart aan wethouder Wietze Kooistra (mei 2012)

Centraal staat een signaleringskaart met een praktisch verwijssysteem. Voor specifieke doelgroepen wordt een apart plan van aanpak gemaakt.

Eenzaamheid los je niet op met activiteiten

Eenzaamheid is iets heel persoonlijks en komt op alle leeftijden voor. Nog te vaak wordt voorbijgegaan aan wat degene zelf graag wil. Dan worden er goedbedoeld koffieochtenden georganiseerd, maar dat lost niet op dat jij een partner mist. Het vraagt juist om een individuele aanpak en een persoonlijk plan gebaseerd op eigen regie.

Kennisdeling is belangrijke basis

Wanneer je iets wilt doen aan eenzaamheid moet je weten wat eenzaamheid is, bij wie het voorkomt, hoe je signaleert en weten wat wel en vooral wat niet werkt. Daarom besteden we in Opsterland continu veel aandacht aan voorlichting en training van vrijwilligers en professionals. We organiseren workshops over signaleren en samenwerking en leiden vrijwilligers op tot netwerkcoaches.

Ik ontwikkelde samen met de NHL (Noordelijke Hogeschool Friesland) een training aanpak eenzaamheid die door een breed samengestelde cursusgroep van wijkverpleegkundigen, sociaal werkers, het gebiedsteam en vrijwilligers werd gevolgd.

Nieuwe methodes en projecten
We ontwikkelen ook allerlei nieuwe projecten gericht op preventie. In Gorredijk is Buur & Co dat gericht is op samenredzaamheid in de buurt. Het project Welzijn op Recept staat in de steigers. Opbouwwerkers en wijkverpleegkundigen bezoeken samen appartementen waar senioren wonen en gaan in gesprek over eenzaamheid.

Wijnjewoude is als pilotdorp met het thema eenzaamheid bezig en organiseert in de Kom Erbij Week voor het dorp een symposium over saamhorigheid en eenzaamheid. Ook organiseerde zij in de stille periode van de zomer voor senioren een High Coffee.

Gemeente Opsterland goed voorbeeld voor andere gemeenten

We zijn nu bezig met de borging van de aanpak. Al die jaren heb ik als projectleider integrale aanpak eenzaamheid met heel veel plezier samengewerkt met de gemeente Opsterland en andere organisaties. Ik vind het geweldig dat de gemeente Opsterland tot nu toe zoveel heeft geïnvesteerd in dit project. Daar kunnen nog heel veel gemeenten een voorbeeld aan nemen!

Willie Oldengarm is als projectleider Integrale Aanpak Eenzaamheid werkzaam bij Timpaan Welzijn en werkt als zelfstandig adviseur gespecialiseerd in eenzaamheid.

 

Deze blog verscheen in de Week tegen Eenzaamheid op de site van Sociaal Werk Nederland.

 

Stappenplan eenzaamheid/nietpluis

Stappenplan eenzaamheid/nietpluis

Meer informatie over het door mij ontwikkelde Stappenplan eenzaamheid / niet pluis en de signaleringskaart vindt u hier.

 

 

Signaleringskaart eenzaamheid opgenomen in studieboek

foto bijlage signaleringskaartBij uitgeverij Coutinho is onder redactie van Kees Penninx de publicatie  Kiezen en verbonden blijven. Krachtgericht werken met ouderen in de wijk” verschenen.  “Mijn” signaleringskaart eenzaamheid is als bijlage opgenomen. Een mooie opsteker. Het boek is  geschreven voor sociale professionals en studenten van sociale studies en opleidingen in de zorg.

Kiezen en verbonden blijven geeft zicht op hoe professionals de zelfredzaamheid en participatie van senioren in de wijk kunnen versterken, hoe sociaal isolement van ouderen voorkomen kan worden en hoe we  beter gebruik kunnen maken van de eigen kracht van ouderen.

In het boek is een hoofdstuk over Sociale Relaties opgenomen dat door Anja Machielse is geschreven. Anja Machielse is onlangs benoemd tot  bijzonder hoogleraar ‘Empowerment van kwetsbare ouderen’ aan de Universiteit voor Humanistiek. In het boek gaat zij in op het belang van het sociale netwerk van (kwetsbare) ouderen , behandelt verschillende vormen van sociale kwetsbaarheid en besteedt aandacht aan interventies om eenzaamheid en sociaal isolement tegen te gaan of op te heffen. De signaleringskaart eenzaamheid is op haar verzoek als bijlage bij het hoofdstuk opgenomen.

overhandiging eerste signaleringskaart aan wethouder Wietze Kooistra (mei 2012)

Overhandiging eerste signaleringskaart aan wethouder Wietze Kooistra (mei 2012)

De signaleringskaart heb ik samen met Job van ’t Veer van de NHL ontwikkeld in het kader van de integrale aanpak eenzaamheid van de gemeente Opsterland. In 2012 overhandigde ik het eerste exemplaar aan wethouder Wietze Kooistra van de gemeente Opsterland. Het bijzondere aan deze signaleringskaart is dat de kaart voorzien is van een handig stappenplan met een verwijssysteem. De signaleringskaart wordt nu ook in andere gemeenten gebruikt. De kaart bevat een lichte route en een niet pluis route. Ik was laatst bij een lezing van Anja Michielse over eenzaamheid voor landelijke sport-en cultuurverenigingen waar zij in haar presentatie ook “mijn” routes had opgenomen.

 

Stappenplan eenzaamheid/nietpluis

Stappenplan eenzaamheid/nietpluis

En ondertussen ben ik nu vanuit mijn bedrijf  bezig met het door ontwikkelen van de signaleringskaart.

De lichte route en de niet pluis route blijven vrijwel ongewijzigd. De enige nuttige toevoeging is dat het altijd belangrijks is contact te blijven onderhouden met de personen ook al willen ze verder geen hulp.

Die heb ik nu dan ook bij de lichte route toegevoegd.

In de workshops die ik geef, heb ik gemerkt dat de deelnemers dit een mooie aanvulling vinden.