Seks bekt beter dan eenzaamheid

Eenzaamheid bij jongeren is een onderbelicht thema. “Zeer onterecht wanneer je naar de cijfers kijkt” zegt gedragswetenschapper Gerine Lodder.  Zij promoveerde in 2016 op een onderzoek getiteld ‘Social perception and loneliness in adolescence: Attention to social cues, emotion recognition and social evaluation’.

Lodder was 27 november in Gorredijk aanwezig bij een expertmeeting’ die aan eenzaamheid bij jongeren was gewijd.

Dat eenzaamheid bij jongeren ook een probleem in Friesland is, werd onlangs bevestigd door de uitkomsten van een onderzoek van het Fries Sociaal Planbureau naar de psychosociale gezondheid van jongeren in Friesland. Van de 19-29-jarigen blijkt 39 % eenzaam te zijn waarvan 8 % ernstig eenzaam. In 2012 was dit nog 35 %.

Tijdens de expertmeeting kwam naar voren dat het nog niet zo eenvoudig is om met dit probleem aan de slag te gaan. We zijn ons nog te weinig bewust van dit probleem. Dit geldt voor de jongeren maar ook voor degenen die dicht om hen heen staan: mensen uit het onderwijs en sportverenigingen, en niet te vergeten de verzorgers. Zo kwam uit het onderzoek van Gerine Lodder naar voren dat slechts 20 % van de ouders goed had ingeschat hoe eenzaam hun kind zich voelde. 

Ook heerst er nogal een taboe op dit thema waardoor het nog niet zo eenvoudig te bespreken is. Jongeren zullen niet snel zeggen dat ze zich eenzaam voelen, ook in een groep. Zoals een jongerenwerker vorige week treffend zei: ”Het is gemakkelijker met jongeren over seks te praten dan over eenzaamheid”.

Kortom, er is nog genoeg werk aan de winkel. Wie denkt er met ons mee?

 

 

Deze column werd verkort weergegeven in de editie van 6 december in de Sa!

Wat je niet weet over eenzaamheid bij pubers | Gerine Lodder | TEDxGroningen

Ben je geïnteresseerd in wat Gerine Lodder te vertellen heeft? Luister dan naar deze TED-talk waar Gerine niet alleen in theorie vertelt over eenzaamheid, maar begint met te vertellen over haar eigen ervaringen hiermee toen ze jong was.

Like hunger is a signal to eat, loneliness is a signal to connect. The feeling of loneliness, that you can’t fit in anywhere. 3 percent of our youth feel lonely chronically, and this affects not only mental but physical health too. Loneliness affects our core, and when your core is affected everything else is affected. As a society we have the responsibility to deal with loneliness in our youth.

Gerine Lodder is a researcher looking into social relations, mainly focusing on how do we get what we need from our social relations, and what happens when things go awry, as well as loneliness in adolescence. She supports an individual approach in dealing with this subject, because there is not a one size fits all solution for loneliness.

Gerine Lodder’s research revolves around social relations: How do we get what we need from our social relations, and what happens when things go awry. She is especially interested in loneliness in adolescence. When she is not doing research, Gerine loves to cook for others, go to flee markets, read fantasy novels and (re)watch Doctor Who. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community.

With a little help from my friends

Enige weken geleden was zangeres Laura van Kaam (winnaar The Voice Kids 2013) te gast bij Eva Jinek. Pas 18 jaar en ze heeft nu al een heftige diagnose gekregen: zware depressie. Ze deelde voor het eerst in het openbaar haar ervaringen.
In december plaatste ze een openhartige post op Facebook. Ze doet dit om andere jongeren te helpen hiermee ook naar buiten te komen. Samen met cabaretier Mike Boddé zet ze zich in voor meer voorlichting op school over depressie bij jongeren.

Laura’s foto op Facebook./Laura van Kaam

Laura leefde in twee werelden. Aan de ene kant het vrolijke, succesvolle meisje dat door familie en fans op hangen gedragen werd. Anderzijds een Laura die zich diep ongelukkig voelde en hier met niemand over durfde te praten.

Ze schaamde zich omdat ze bang was afgewezen te worden.

Toen ze op zichzelf ging wonen in Den Haag barstte de bom. Ze kwam bij de spoed- en crisiszorg terecht. Mede door ingrijpen van twee goede vrienden die van haar depressie op de hoogte waren. Haar ouders wisten echter van niets. Laura kon het niet aan om met hen over haar problemen te praten. Haar vrienden hielpen haar met het opstellen van een brief die zij namens haar naar haar ouders brachten.

Laura is nu in therapie. Ze is er steevast van overtuigd dat ze met hulp van haar vrienden én familie haar depressie gaat overwinnen.

Maar ze was nooit zover gekomen zonder de hulp van haar vrienden. Hoe belangrijk die steun voor haar is geweest, kon je letterlijk en figuurlijk voelen toen ze het lied “With a little help from my friends” van Joe Cocker live zong en speelde in de uitzending bij Jinek.

Ik wens iedere jongere zulke lieve vrienden toe.

 

Deze column verscheen op 8 februari in de SA!

Het verhaal van Laura is een goed voorbeeld hoe eenzaam jongeren kunnen zijn wanneer ze met niemand kunnen praten. Hier moet veel meer aandacht voor komen.  Zie ook mijn blog Jong en eenzaam. Wat doe je er aan? .

Ben je benieuwd geworden en heb je de uitzending gemist? Hier kun je het gesprek nog eens rustig bekijken.

 

 

Wie helpt de mantelzorger?

2015-04-04 13.09.37-1Normaal helpen ze een zieke partner, een ouder, je kind of een vriend of vriendin. Mantelzorgers worden ze ook wel genoemd.

Dat zijn mensen die langdurig en onbetaald zorg verlenen aan hun naaste.

In meer dan tweehonderd plaatsen werden ze in november tijdens de Landelijke Dag voor de Mantelzorg in het zonnetje gezet. In Opsterland gebeurde dat in De Wier te Ureterp waar in de tachtig personen door het Steunpunt Mantelzorg op een super de luxe lunch met theater werden getrakteerd.

Landelijke cijfers geven aan dat een op de vier inwoners mantelzorger is. Die zijn bij lange na niet allemaal bekend bij de gemeente. Ruim twee honderd vijftig hebben zich in Opsterland gemeld bij het steunpunt. Hier kunnen ze in de rest van het jaar ondersteuning krijgen: advies, informatie, deelname aan het mantelzorgcafé of contact met andere mantelzorgers.

Jonge mantelzorgers zijn nog veel minder in beeld dan volwassenen. Mede omdat zij zichzelf niet zien als mantelzorger. Het jongerenwerk heeft hier oog voor, maar het is ook belangrijk dat andere instanties, zoals de scholen, hier aandacht aan besteden.

Mantelzorgers hebben het namelijk niet zo gemakkelijk. Een op de zeven personen voelt zich overbelast. Ruim veertig procent is extreem eenzaam. Extra steun voor mantelzorgers is dan ook geen overbodige luxe.

Zo is door Timpaan Welzijn in de gemeente Opsterland een project Samen Zorg gestart. Er kunnen straks verschillende vrijwilligers worden ingezet om de mantelzorger in de thuissituatie een steuntje in de rug te geven. Mantelzorgers hebben zelf aangegeven hier behoefte aan te hebben. Ik ben benieuwd of er een antwoord op hun vraag komt.

Deze column verscheen 16 november 2016 in de Sa!

Vergeet de jongeren niet

Het was vorige week de Landelijke Week tegen Eenzaamheid. In veel gemeenten vonden ”Kom erbij” activiteiten plaats. Ook in de gemeente Opsterland.

De landelijke week begon op 22 september met een Nationaal Eenzaamheidscongres in Rotterdam.

Delegatie Opsterland Eenzaamheidscongres

Delegatie Opsterland
Eenzaamheidscongres

De organisatie Coalitie Erbij had mij gevraagd om tijdens het congres iets te vertellen over de lokale aanpak en de signaleringskaart die ik samen met de gemeente Opsterland, vrijwilligersorganisaties, de Friese Wouden en ZuidOostZorg heb ontwikkeld.

 

Collega jongerenwerker Tineke Wassenaar en Jan Quarré van het Dorpssteunpunt Hemrik reisden met mij mee.

“Wil je echt iets gaan doen aan eenzaamheid, dan komt er wel wat meer bij kijken dan het organiseren van activiteiten” betoogde ik die middag.
Het duurzaam oplossen van eenzaamheid vraagt om een individuele aanpak en een persoonlijk plan.
En je moet vooral de jongeren niet vergeten.

Eenzaamheidscongres 22-09-2016

Eenzaamheidscongres 2016  o.l.v. Jacobine Geel met v.l.n.r. Meike Heessels, Ineke Weverling, Willie Oldengarm en Jacqueline Kremer

Die jongeren kwamen die middag echter niet zo heel veel aan bod.

Wethouder Hugo de Jonge van Rotterdam hield weliswaar een boeiend betoog over de Rotterdamse aanpak met als titel “nooit te oud om erbij te horen”, maar   de jongeren ontbraken in zijn verhaal. Desgevraagd verklaarde hij dat ouderen meer kans lopen geïsoleerd te raken.

jongeren-eenzaamDe eerste plaats van de Nationale Eenzaamheid Prijs ging naar een hondenuitlaatclub OPOEH voor senioren. Het jongerenproject Join Us kwam niet verder dan de tweede plaats.

”Een gemiste kans” , zeiden we tegen elkaar toen we in de trein terug blikten op het congres.
Daarom ben ik een lobby begonnen om volgend jaar het Nationaal Eenzaamheidscongres te wijden aan eenzaamheid bij jongeren.

Ik heb al een plaats in gedachten: de stad Groningen.  Daar is een jeugdcoalitie Eenzaamheid actief bezig.
Of het mij lukt? Ik ben benieuwd. Wie doet er mee?

 

Deze column verschijnt 3 oktober 2016 in de Sa!

Jong en eenzaam. Wat doe je er aan?

2015-04-04 13.09.37-1Enige tijd geleden promoveerde Gerine Lodder op een onderzoek naar eenzaamheid bij jongeren. Hoewel jongeren voortdurend omringd zijn door leeftijdsgenoten, blijken ze tot de eenzaamste groep in de samenleving te behoren. Sommige onderzoeken laten volgens haar zien dat ernstige eenzaamheid bij jongeren even vaak voorkomt als bij 75-plussers.

Ik ben blij dat er in Nederland eindelijk onderzoek wordt gedaan naar eenzaamheid bij jongeren. Ten onrechte beperkt het onderzoek zich vaak tot de ouderen. Het geeft ons nog te weinig handvatten om het probleem voortvarend op te kunnen pakken. Nader onderzoek is dringend gewenst. Wat kunnen we dan wel doen?

Ik moet in dit verband nog wel eens terug denken aan de tijd dat ik zelf jong was en voor de eerste keer met eenzaamheid werd geconfronteerd.

Schoolfoto Highschool (1972)

Schoolfoto Highschool (1972)

Ik ging op 17-jarige leeftijd als uitwisselingsstudent naar Amerika. Ik maakte veel vrienden, maar ik was doodongelukkig in het gezin waar ik verbleef. Ik was heel eenzaam omdat ik er met weinig mensen over kon praten. De vader van het gezin was voorzitter van het schoolbestuur van de Highschool. Wanneer ik het probleem bij docenten aankaartte, zeiden ze dat ze niets voor mij konden doen omdat zij bang waren voor hun positie.

Er was gelukkig één persoon in mijn omgeving die niet haar hoofd omdraaide. Dat was nicht Norma die mij babysitter van haar kinderen had gemaakt zodat ik een mooi excuus had wanneer ik het gezin wilde ontvluchten. Ze steunde mij bij het nemen van mijn besluit het gezin uiteindelijk te verlaten.

Daarna had ik een geweldige tijd in een ander gezin en was de eenzaamheid voorbij.

Ik gun iedere jongere een “Norma” waar zij met hun kleine en grote zorgen terecht kunnen. Dat zou volgens mij al heel wat eenzaamheid kunnen voorkomen. Wat vind jij?

 

Deze column verscheen 8 juni in de SA!

Doe ik er nog wel toe?

2015-04-04 13.09.37-1Afgelopen week bezocht ik tijdens een bijeenkomst van Coalitie Erbij een workshop die was gewijd aan het thema Eenzaamheid en Zingeving. Coalitie Erbij is een landelijke organisatie die zich inzet voor de strijd tegen eenzaamheid.

De gemeente Opsterland – de gemeente waar ik de functie projectleider integrale aanpak eenzaamheid vervul- is een van de twintig koploperplaatsen van Coalitie Erbij die werk maakt van een lokale aanpak eenzaamheid. De workshop werd gegeven door een instituut voor levensvragen dat wil bevorderen dat er met elkaar meer wordt gesproken over onderwerpen die er in het leven toe doen.

Wat is zingeving?

Zingeving betekent letterlijk “betekenis geven aan iets”. Wat is de zin van het leven? Wat doe ik met de tijd die mij nog rest? Wat betekent mijn leven voor anderen? Vragen die wat sterker kunnen opspelen wanneer er iets in het persoonlijke leven gebeurt. Het verlies van een dierbare, ernstig ziek worden, werk kwijtraken of met pensioen gaan.

Een vertrouwelijk gesprek kan dan soelaas bieden, maar niet iedereen heeft die mogelijkheid. Er kan dan sprake zijn van leegte en innerlijke eenzaamheid. Dat wordt ook wel existentiële eenzaamheid genoemd.

Op mijn werk komt ook existentiële eenzaamheid voor. Ik was laatst behoorlijk geschrokken toen ik van een ouderenadviseur hoorde dat het haar was opgevallen dat ouderen zich in toenemende mate afvroegen of zij er nog wel mochten zijn nu de kosten van de zorg zo erg stijgen.

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Existentiële eenzaamheid komt ook bij jongeren voor!

Existentiële eenzaamheid komt echter niet alleen voor bij volwassenen en ouderen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren hier ook veel last van kunnen hebben.
De workshopleider gaf aan dat al veel problemen zijn op te lossen met een goed gesprek.

Maar hoe gaan we dat in de praktijk aanpakken?

 

Deze column is 30 maart geplaatst in Sa!

 

 

 

 

 

 

 

Eenzaamheid ook bij jongeren

logo Our life project!Hoe komen we toch van het hardnekkige misverstand af dat eenzaamheid alleen iets voor ouderen is? Het is namelijk helemaal niet waar. Tijdens mijn workshops en lezingen besteed ik daar dan ook altijd aandacht aan. Ook op mijn website is deze informatie terug te vinden.

Eenzaamheid komt op alle leeftijden voor. Ook bij jongeren. Eigenlijk weten we nog maar heel weinig over eenzaamheid bij deze leeftijdsgroep.  Jongeren komen hier nog heel weinig voor uit. Wel is bekend dat studenten heel eenzaam kunnen zijn.

Ik was dan ook blij verrast op internet het Our life project! tegen te komen. Het is een online platform voor en door jongeren. Kansrijke jongeren met elk een eigen verhaal en bagage, uit verschillende lagen van de bevolking, met verschillende achtergronden. Maar een ding hebben ze gemeen. Ze willen taboes doorbreken en moeilijk bespreekbare onderwerpen bespreekbaar maken. In de eerste editie van het project besteden ze aandacht aan het thema eenzaamheid.

Anne-Alicia Sklias , een Nederlandse presentatrice en danseres en bekend van haar deelname aan So You Can Think You Can Dance , is een van de oprichters van dit project. In onderstaand filmpje vertelt ze hoe je ondanks dat je bekend bent, je toch heel eenzaam kunt voelen.