Seks bekt beter dan eenzaamheid

Eenzaamheid bij jongeren is een onderbelicht thema. “Zeer onterecht wanneer je naar de cijfers kijkt” zegt gedragswetenschapper Gerine Lodder.  Zij promoveerde in 2016 op een onderzoek getiteld ‘Social perception and loneliness in adolescence: Attention to social cues, emotion recognition and social evaluation’.

Lodder was 27 november in Gorredijk aanwezig bij een expertmeeting’ die aan eenzaamheid bij jongeren was gewijd.

Dat eenzaamheid bij jongeren ook een probleem in Friesland is, werd onlangs bevestigd door de uitkomsten van een onderzoek van het Fries Sociaal Planbureau naar de psychosociale gezondheid van jongeren in Friesland. Van de 19-29-jarigen blijkt 39 % eenzaam te zijn waarvan 8 % ernstig eenzaam. In 2012 was dit nog 35 %.

Tijdens de expertmeeting kwam naar voren dat het nog niet zo eenvoudig is om met dit probleem aan de slag te gaan. We zijn ons nog te weinig bewust van dit probleem. Dit geldt voor de jongeren maar ook voor degenen die dicht om hen heen staan: mensen uit het onderwijs en sportverenigingen, en niet te vergeten de verzorgers. Zo kwam uit het onderzoek van Gerine Lodder naar voren dat slechts 20 % van de ouders goed had ingeschat hoe eenzaam hun kind zich voelde. 

Ook heerst er nogal een taboe op dit thema waardoor het nog niet zo eenvoudig te bespreken is. Jongeren zullen niet snel zeggen dat ze zich eenzaam voelen, ook in een groep. Zoals een jongerenwerker vorige week treffend zei: ”Het is gemakkelijker met jongeren over seks te praten dan over eenzaamheid”.

Kortom, er is nog genoeg werk aan de winkel. Wie denkt er met ons mee?

 

 

Deze column werd verkort weergegeven in de editie van 6 december in de Sa!

Wat je niet weet over eenzaamheid bij pubers | Gerine Lodder | TEDxGroningen

Ben je geïnteresseerd in wat Gerine Lodder te vertellen heeft? Luister dan naar deze TED-talk waar Gerine niet alleen in theorie vertelt over eenzaamheid, maar begint met te vertellen over haar eigen ervaringen hiermee toen ze jong was.

Like hunger is a signal to eat, loneliness is a signal to connect. The feeling of loneliness, that you can’t fit in anywhere. 3 percent of our youth feel lonely chronically, and this affects not only mental but physical health too. Loneliness affects our core, and when your core is affected everything else is affected. As a society we have the responsibility to deal with loneliness in our youth.

Gerine Lodder is a researcher looking into social relations, mainly focusing on how do we get what we need from our social relations, and what happens when things go awry, as well as loneliness in adolescence. She supports an individual approach in dealing with this subject, because there is not a one size fits all solution for loneliness.

Gerine Lodder’s research revolves around social relations: How do we get what we need from our social relations, and what happens when things go awry. She is especially interested in loneliness in adolescence. When she is not doing research, Gerine loves to cook for others, go to flee markets, read fantasy novels and (re)watch Doctor Who. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community.

Ik wil gevraagd worden

Afgelopen maand bezocht ik een bijeenkomst in een dorp in Zuidoost-Friesland die was gewijd aan het thema Eenzaamheid. De gemeente had een aantal dorpsbewoners persoonlijk uitgenodigd om mee te denken.

Een dag lang waren de mensen geanimeerd met dit thema bezig met als uiteindelijk resultaat een aantal mooie plannen om de eenzaamheid in het dorp te lijf te gaan.

Verschillende mensen vertelden mij dat zij nooit naar die bijeenkomst waren gegaan wanneer die uitnodiging alleen in de krant had gestaan. Juist de persoonlijke uitnodiging had hen over de streep getrokken om mee te doen.

Eenzelfde soort ervaring had ik in Ureterp toen ik namens Timpaan Welzijn een bijeenkomst leidde over het thema Zorg voor Elkaar. Iedereen blijft langer thuis wonen en sommige mensen hebben daarbij een extra steuntje in de rug nodig. In de klein dorpen hebben we in gemeente Opsterland de dorpssteunpunten. Maar wat past het beste bij Ureterp? Organisaties waren uitgenodigd om hierover mee te praten.

Uit de bijeenkomst kwam duidelijk naar voren dat er genoeg vrijwilligers zijn die willen helpen, maar ze moeten wel gevraagd worden. Ook hier komt de persoonlijke uitnodiging weer om de hoek kijken. We hoeven in Ureterp hiervoor dus niet iets groots op te zetten, maar met elkaar slim regelen hoe de juiste persoon in het dorp gevraagd kan worden om te helpen. Begin 2018 gaan we met afgevaardigden van de diverse geledingen uit het dorp dit verder uitwerken.

Mensen willen dus anderen best wel helpen. Het is alleen een kwestie van goed bekijken hoe je dit met elkaar organiseert.

Deze column verscheen in de editie van november 2017 in de Sa!

 

Een traag gesprek

Eind september was het de landelijke Week tegen de Eenzaamheid. De televisie overspoelde ons met programma’s die hieraan werden gewijd.

Helaas bleef de aandacht beperkt tot interviews met personen die vertelden hoe moeilijk het is om een eenzaam leven te leiden. Vaak ontbrak het aan enig handelingsperspectief.

Met andere woorden, wat kan de persoon zelf doen of wat kunnen wij doen om het leven van de mensen verlichten?

Ik kwam hierover in gesprek met een functionaris van Humanitas. Zij had een bijeenkomst belegd met als thema ‘Hoe voer je een goed gesprek over eenzaamheid?’ Een dominee hield een pleidooi dat we in ons dagelijks leven weer meer tijd moeten nemen voor trage vragen. ‘Trage vragen’? Ja, trage vragen, een begrip van professor dr. Harry Kunneman.

Deze hoogleraar sociale en politieke theorie aan de Universiteit voor Humanistiek geeft aan dat we in een technocratische maatschappij leven waarin vragen snel moeten worden opgelost. Maar er zijn ‘trage kwesties’ waarop we niet een-twee-drie antwoord kunnen geen. Vragen die ons terugbrengen naar de kern waarom je dingen doet die je doet. Hoe ga je bijvoorbeeld om met ziekte, lijden, het rouwen en de dood? Met stukgelopen relaties, ontrouw en geweld?

Dat zijn allemaal ‘zingevingskwesties’ die vroeger het exclusieve terrein waren voor de geestelijke verzorger. Maar ze zouden nu ook onderwerp van gesprek moeten zijn op het werk, in het onderwijs, de zorg of in ons dagelijks leven. Een goed idee. Ik neem me voor om vaker een traag gesprek te voeren. doe je mee?

Deze column verscheen in oktober in de “SA!”.

113

Enige tijd geleden was ik op bezoek bij de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) Fryslân om te praten over het project “Supranet” (Suïcidepreventie Actienetwerk). We bespraken de mogelijkheid of de door mijn ontwikkelde signaleringsmethodiek eenzaamheid bij dit project toegepast kan worden.

In Nederland neemt het aantal zelfdodingen toe. In 2016 maakten ruim 1800 personen een einde aan hun leven. In Friesland ligt het aantal zelfdodingen boven het landelijke gemiddelde.

Supranet is een initiatief van de hulpverleningsorganisatie 113. Deze biedt laagdrempelige hulp met online en telefonische hulpverlening.

Personen met suïcidale gedachten en hun naasten kunnen hier 24 uur per dag anoniem en gratis gebruik van maken. Het voorkomen van suïcide is niet een verantwoordelijkheid van de zorgprofessionals alleen.

Supranet wil de samenleving nadrukkelijk bij de problematiek betrekken.

Er bestaat nogal een taboe om over zelfdoding te praten. Laat staan dat je iemand over wie je je zorgen maakt, durft te vragen of hij denkt aan zelfmoord. Hoe eenzaam kun je dan zijn wanneer je hier in je eentje over zit te piekeren?

Op de site 113.nl zegt Jan Mokkenstorm, psychiater en directeur van de organisatie hierover:

“Niemand van ons zou eenzaam en radeloos mogen sterven door zelfmoord”.

Maar hoe krijg je dat voor elkaar? Supranet wil gebruik maken van zogenaamde gatekeepers: mensen die een sleutelrol vervullen in het begeleiden van mensen met zelfmoordgedachten naar professionele hulp. Dat kunnen zowel professionals als vrijwilligers zijn.

Volgens de psychiater zijn er duizenden manieren om een goed gesprek aan te kunnen gaan en maar drie manieren om het helemaal verkeerd aan te pakken. Dit moet je niet doen:

  • Je praat er niet over en kijkt weg.
  • Je zegt :”Wacht even. Dat ga je niet doen!” (je sluit de dialoog).
  • Wanneer je je machteloos voelt en dan zegt: ” Doe het dan maar!”.

Stel de vraag van je leven!

Om het taboe op praten over zelfmoord te doorbreken, voert 113 een campagne onder het motto: Stel de vraag van je leven. En dan gaat het om twee vragen. Vraag aan iemand of hij denkt aan zelfmoord. Maar ook: Vraag hulp wanneer jij aan zelfmoord denkt.

Wil je meer weten, bekijk dan het volgende filmpje:

In Duitsland werkt de aanpak van Supranet succesvol. Ik hoop dat het bij ons ook zo goed aanslaat.

Deze column verscheen in verkorte vorm op 15 maart in de SA!

With a little help from my friends

Enige weken geleden was zangeres Laura van Kaam (winnaar The Voice Kids 2013) te gast bij Eva Jinek. Pas 18 jaar en ze heeft nu al een heftige diagnose gekregen: zware depressie. Ze deelde voor het eerst in het openbaar haar ervaringen.
In december plaatste ze een openhartige post op Facebook. Ze doet dit om andere jongeren te helpen hiermee ook naar buiten te komen. Samen met cabaretier Mike Boddé zet ze zich in voor meer voorlichting op school over depressie bij jongeren.

Laura’s foto op Facebook./Laura van Kaam

Laura leefde in twee werelden. Aan de ene kant het vrolijke, succesvolle meisje dat door familie en fans op hangen gedragen werd. Anderzijds een Laura die zich diep ongelukkig voelde en hier met niemand over durfde te praten.

Ze schaamde zich omdat ze bang was afgewezen te worden.

Toen ze op zichzelf ging wonen in Den Haag barstte de bom. Ze kwam bij de spoed- en crisiszorg terecht. Mede door ingrijpen van twee goede vrienden die van haar depressie op de hoogte waren. Haar ouders wisten echter van niets. Laura kon het niet aan om met hen over haar problemen te praten. Haar vrienden hielpen haar met het opstellen van een brief die zij namens haar naar haar ouders brachten.

Laura is nu in therapie. Ze is er steevast van overtuigd dat ze met hulp van haar vrienden én familie haar depressie gaat overwinnen.

Maar ze was nooit zover gekomen zonder de hulp van haar vrienden. Hoe belangrijk die steun voor haar is geweest, kon je letterlijk en figuurlijk voelen toen ze het lied “With a little help from my friends” van Joe Cocker live zong en speelde in de uitzending bij Jinek.

Ik wens iedere jongere zulke lieve vrienden toe.

 

Deze column verscheen op 8 februari in de SA!

Het verhaal van Laura is een goed voorbeeld hoe eenzaam jongeren kunnen zijn wanneer ze met niemand kunnen praten. Hier moet veel meer aandacht voor komen.  Zie ook mijn blog Jong en eenzaam. Wat doe je er aan? .

Ben je benieuwd geworden en heb je de uitzending gemist? Hier kun je het gesprek nog eens rustig bekijken.

 

 

Aanpak Eenzaamheid Opsterland voorbeeld andere gemeenten?!

Zes jaar geleden vroeg gemeente Opsterland aan Timpaan Welzijn onderzoek te doen naar eenzaamheid. Die opdracht nam ik graag aan. Tijdens mijn studie Sociale Gerontologie volgde ik hierover veel colleges. Die kennis kon ik goed gebruiken om een integrale aanpak eenzaamheid te ontwikkelen. En een actieplan om eenzaamheid te voorkomen.

Maar die aanpak kwam er niet vanzelf. Al jaren trekken gemeente, vrijwilligersorganisaties, professionele instellingen samen op en investeren hier veel tijd en energie in. Tijdens het landelijke eenzaamheidscongres van Coalitie Erbij in september ga ik over die aanpak iets vertellen.

Wat is integrale aanpak?

Integrale aanpak houdt in dat er sprake is van een gezamenlijke visie en aanpak die breed gedragen wordt.

overhandiging eerste signaleringskaart aan wethouder Wietze Kooistra (mei 2012)

overhandiging eerste signaleringskaart aan wethouder Wietze Kooistra (mei 2012)

Centraal staat een signaleringskaart met een praktisch verwijssysteem. Voor specifieke doelgroepen wordt een apart plan van aanpak gemaakt.

Eenzaamheid los je niet op met activiteiten

Eenzaamheid is iets heel persoonlijks en komt op alle leeftijden voor. Nog te vaak wordt voorbijgegaan aan wat degene zelf graag wil. Dan worden er goedbedoeld koffieochtenden georganiseerd, maar dat lost niet op dat jij een partner mist. Het vraagt juist om een individuele aanpak en een persoonlijk plan gebaseerd op eigen regie.

Kennisdeling is belangrijke basis

Wanneer je iets wilt doen aan eenzaamheid moet je weten wat eenzaamheid is, bij wie het voorkomt, hoe je signaleert en weten wat wel en vooral wat niet werkt. Daarom besteden we in Opsterland continu veel aandacht aan voorlichting en training van vrijwilligers en professionals. We organiseren workshops over signaleren en samenwerking en leiden vrijwilligers op tot netwerkcoaches.

Ik ontwikkelde samen met de NHL (Noordelijke Hogeschool Friesland) een training aanpak eenzaamheid die door een breed samengestelde cursusgroep van wijkverpleegkundigen, sociaal werkers, het gebiedsteam en vrijwilligers werd gevolgd.

Nieuwe methodes en projecten
We ontwikkelen ook allerlei nieuwe projecten gericht op preventie. In Gorredijk is Buur & Co dat gericht is op samenredzaamheid in de buurt. Het project Welzijn op Recept staat in de steigers. Opbouwwerkers en wijkverpleegkundigen bezoeken samen appartementen waar senioren wonen en gaan in gesprek over eenzaamheid.

Wijnjewoude is als pilotdorp met het thema eenzaamheid bezig en organiseert in de Kom Erbij Week voor het dorp een symposium over saamhorigheid en eenzaamheid. Ook organiseerde zij in de stille periode van de zomer voor senioren een High Coffee.

Gemeente Opsterland goed voorbeeld voor andere gemeenten

We zijn nu bezig met de borging van de aanpak. Al die jaren heb ik als projectleider integrale aanpak eenzaamheid met heel veel plezier samengewerkt met de gemeente Opsterland en andere organisaties. Ik vind het geweldig dat de gemeente Opsterland tot nu toe zoveel heeft geïnvesteerd in dit project. Daar kunnen nog heel veel gemeenten een voorbeeld aan nemen!

Willie Oldengarm is als projectleider Integrale Aanpak Eenzaamheid werkzaam bij Timpaan Welzijn en werkt als zelfstandig adviseur gespecialiseerd in eenzaamheid.

 

Deze blog verscheen in de Week tegen Eenzaamheid op de site van Sociaal Werk Nederland.

 

Stappenplan eenzaamheid/nietpluis

Stappenplan eenzaamheid/nietpluis

Meer informatie over het door mij ontwikkelde Stappenplan eenzaamheid / niet pluis en de signaleringskaart vindt u hier.

 

 

Wie nodig jij uit deze zomer?

Zomeractie Coalitie Erbij

Zomeractie Coalitie Erbij

De landelijke actie van Coalitie Erbij “Wie nodig jij uit deze zomer?”  is weer begonnen. Het roept mensen op om iemand uit te nodigen die niet zoveel de deur uit komt.

Of iemand die je het oog bent verloren. Voor een bezoek of om samen op pad te gaan. Vorig jaar wijdde ik hier een column aan.

 

Ik vertelde dat ik van plan was om mijn tante uit te nodigen in de zomervakantie om bij mijn moeder op bezoek te gaan. Helaas kwam vorig jaar van mijn idee niets terecht omdat mijn moeder overleed voordat ik het plan ten uitvoer kon brengen.

Wie ga ik nu uitnodigen?

Ik bezoek al meer dan twintig jaar dezelfde kapper in De Wijk. Het kappersbezoek werd bijna altijd afgesloten met een bakje koffie “doen” bij een familie die pal tegenover de kapper woonde. Ik kende de familie goed van de tijd dat ik in De Wijk werkte en mijn kantoor aan hun huis grensde. Zij leefden altijd met iedereen mee.

Geheel onverwacht overleed de man des huizes aan een hartaanval. Een paar jaar daarna werd de echtgenote door een beroerte getroffen. Zij verhuisde noodgedwongen op vrij jonge leeftijd naar een verzorgingshuis.

Sindsdien had ik haar niet meer gezien. Totdat ik haar zomaar ineens bij mijn kapper tegenkwam. Het was een emotionele ontmoeting.

Binnenkort ga ik bij haar op bezoek. Om de banden weer aan te halen en bij te praten. En ik weet zeker dat het niet bij dat ene bezoekje blijft.

En wie nodig jij uit?

Vrijwilligers in Wijnjewoude actief voor Wie nodig jij uit?

Vrijwilligers in Wijnjewoude actief voor Wie nodig jij uit?

Coalitie Erbij kent 20 koploperplaatsen die extra aandacht besteden aan een (integrale) aanpak van eenzaamheid. De gemeente Opsterland is een van hen. Samen met Timpaan Welzijn en de dorpen maken ze hier werk van. Zo gaan mensen van de werkgroep eenzaamheid/saamhorigheid van Wijnjewoude op pad om inwoners uit hun dorp op te roepen in de zomer iemand uit te nodigen. En zij delen zelf in samenwerking met Thuiszorg kaarten uit om ouderen in de zomer uit te nodigen voor een “hi Coffee”.

Wie volgt?

Je kunt vanaf de website http://www.wienodigjijuit.nl/ een e-kaartje sturen of kaarten bestellen. Maar je kunt natuurlijk ook gewoon de telefoon pakken en direct een afspraak met iemand maken! Gewoon doen dus.

Deze column verschijnt in verkorte versie op 14 juli in de SA!

Jong en eenzaam. Wat doe je er aan?

2015-04-04 13.09.37-1Enige tijd geleden promoveerde Gerine Lodder op een onderzoek naar eenzaamheid bij jongeren. Hoewel jongeren voortdurend omringd zijn door leeftijdsgenoten, blijken ze tot de eenzaamste groep in de samenleving te behoren. Sommige onderzoeken laten volgens haar zien dat ernstige eenzaamheid bij jongeren even vaak voorkomt als bij 75-plussers.

Ik ben blij dat er in Nederland eindelijk onderzoek wordt gedaan naar eenzaamheid bij jongeren. Ten onrechte beperkt het onderzoek zich vaak tot de ouderen. Het geeft ons nog te weinig handvatten om het probleem voortvarend op te kunnen pakken. Nader onderzoek is dringend gewenst. Wat kunnen we dan wel doen?

Ik moet in dit verband nog wel eens terug denken aan de tijd dat ik zelf jong was en voor de eerste keer met eenzaamheid werd geconfronteerd.

Schoolfoto Highschool (1972)

Schoolfoto Highschool (1972)

Ik ging op 17-jarige leeftijd als uitwisselingsstudent naar Amerika. Ik maakte veel vrienden, maar ik was doodongelukkig in het gezin waar ik verbleef. Ik was heel eenzaam omdat ik er met weinig mensen over kon praten. De vader van het gezin was voorzitter van het schoolbestuur van de Highschool. Wanneer ik het probleem bij docenten aankaartte, zeiden ze dat ze niets voor mij konden doen omdat zij bang waren voor hun positie.

Er was gelukkig één persoon in mijn omgeving die niet haar hoofd omdraaide. Dat was nicht Norma die mij babysitter van haar kinderen had gemaakt zodat ik een mooi excuus had wanneer ik het gezin wilde ontvluchten. Ze steunde mij bij het nemen van mijn besluit het gezin uiteindelijk te verlaten.

Daarna had ik een geweldige tijd in een ander gezin en was de eenzaamheid voorbij.

Ik gun iedere jongere een “Norma” waar zij met hun kleine en grote zorgen terecht kunnen. Dat zou volgens mij al heel wat eenzaamheid kunnen voorkomen. Wat vind jij?

 

Deze column verscheen 8 juni in de SA!

Niemand wil vergeten worden

2015-04-04 13.09.37-1Laatst werden we opgeschrikt door het bericht dat in Meppel een overleden man van 70 jaar was gevonden. Hoogstwaarschijnlijk was hij al vier maanden dood.
Vorig jaar werd in diezelfde gemeente een vrouw gevonden die twee weken levenloos in haar haar huis had gelegen.

Vaak wordt gedacht dat dit soort incidenten alleen in de grote steden in het westen voorkomen, maar dat blijkt al lang niet meer het geval te zijn. Volgens de politie komt het regelmatig voor, maar het komt niet altijd in het nieuws. Uit een inventarisatie van de GGD in 2014 bleek dat elk jaar minimaal 36 doden langer dan twee maanden onopgemerkt in huis liggen.

Onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau wees onlangs uit dat het sociaal isolement ook bij ouderen op het platteland voorkomt.

Heeft de maatschappij hierbij een taak?
Bijzonder Hoogleraar ‘Empowerment van Kwetsbare Ouderen’ Anja Machielse die jarenlang onderzoek doet bij ouderen die geïsoleerd leven, geeft aan dat de ouderen die zij interviewde niet zo zeer bang waren om dood te gaan, maar zij maakten zich wel zorgen dat er niemand bij zou zijn. Hulpverleners kunnen een vertrouwensband met de zonderlingen opbouwen, stelt Machielse.

In een interview met het Algemeen Dagblad op 11 maart 2014 zegt zij hierover:

“Zolang ze niet te opdringerig zijn en het leven van deze mensen niet willen veranderen. De meeste geïsoleerden hechten grote waarde aan een contactpersoon. Als er maar één iemand is die weet dat ze bestaan, die weet hoe ze heten. Dat is vaak genoeg voor deze mensen”.

Volgens Machielse moeten we weer toe naar een samenleving waar we meer op elkaar letten. Zowel van de kant van de hulpverlener als door de omwonenden.

Maar hoe pak je dat op?
In Rotterdam heb je het plan “Voor mekaar” met de actie “Ik laat je niet alleen” en de lief-en leedstraten. In Opsterland heb je de integrale aanpak eenzaamheid, de dorpssteunpunten met de (vrijwillige) “meitinkers” die bij lief en leed de mensen bezoeken , de voorlichtingscampagnes tegen eenzaamheid en de telefooncirkels. Er zijn vast wel andere ideeën. Ik hoor het graag.

Deze column verscheen 27 april in de Sa!

Doe ik er nog wel toe?

2015-04-04 13.09.37-1Afgelopen week bezocht ik tijdens een bijeenkomst van Coalitie Erbij een workshop die was gewijd aan het thema Eenzaamheid en Zingeving. Coalitie Erbij is een landelijke organisatie die zich inzet voor de strijd tegen eenzaamheid.

De gemeente Opsterland – de gemeente waar ik de functie projectleider integrale aanpak eenzaamheid vervul- is een van de twintig koploperplaatsen van Coalitie Erbij die werk maakt van een lokale aanpak eenzaamheid. De workshop werd gegeven door een instituut voor levensvragen dat wil bevorderen dat er met elkaar meer wordt gesproken over onderwerpen die er in het leven toe doen.

Wat is zingeving?

Zingeving betekent letterlijk “betekenis geven aan iets”. Wat is de zin van het leven? Wat doe ik met de tijd die mij nog rest? Wat betekent mijn leven voor anderen? Vragen die wat sterker kunnen opspelen wanneer er iets in het persoonlijke leven gebeurt. Het verlies van een dierbare, ernstig ziek worden, werk kwijtraken of met pensioen gaan.

Een vertrouwelijk gesprek kan dan soelaas bieden, maar niet iedereen heeft die mogelijkheid. Er kan dan sprake zijn van leegte en innerlijke eenzaamheid. Dat wordt ook wel existentiële eenzaamheid genoemd.

Op mijn werk komt ook existentiële eenzaamheid voor. Ik was laatst behoorlijk geschrokken toen ik van een ouderenadviseur hoorde dat het haar was opgevallen dat ouderen zich in toenemende mate afvroegen of zij er nog wel mochten zijn nu de kosten van de zorg zo erg stijgen.

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Existentiële eenzaamheid komt ook bij jongeren voor!

Existentiële eenzaamheid komt echter niet alleen voor bij volwassenen en ouderen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren hier ook veel last van kunnen hebben.
De workshopleider gaf aan dat al veel problemen zijn op te lossen met een goed gesprek.

Maar hoe gaan we dat in de praktijk aanpakken?

 

Deze column is 30 maart geplaatst in Sa!