Liever voor de hond dan voor zichzelf

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gaat landelijk werk
maken van de bestrijding van eenzaamheid. Hij streeft ernaar dat in elke gemeente mensen kunnen worden geholpen om eenzaamheid te voorkomen of te verminderen.

Eind februari belegde het ministerie een praktijktafel ‘Samen tegen eenzaamheid’. Omdat ik al jaren bezig ben met een integrale aanpak in onder andere de gemeente Opsterland kon ik bij die bijeenkomst natuurlijk niet ontbreken.

Gelukkig kwamen die ochtend ook ervaringsdeskundigen aan het woord. Eén verhaal heeft veel indruk op mij gemaakt.

Een zestigjarige vrouw vertelde hoe zij na meer dan twintig jaar eenzaam geweest te zijn een grote ommezwaai in haar leven maakte dankzij een nogal rake opmerking van een hulpverlener. De vrouw was na een burn-out in de WAO terecht gekomen. Zij raakte volledig geïsoleerd en kwam uiteindelijk in de schuldhulpverlening. De vrouw was dol op haar twee honden en zorgde daar goed voor. 

Toen de hulpverlener haar op een bepaald moment confronteerde met de uitspraak: ‘Je zorgt beter voor je honden dan voor jezelf’, ging bij haar de knop om. Ze kreeg het voor elkaar uit de WAO te komen en ze runt nu een coaching bureau waar zij met behulp van honden mensen coacht.

Ik vind dat in de aanpak eenzaamheid ervaringsdeskundigen zoals deze vrouw een veel grotere rol moeten vervullen. Ik ben ooit nog een keer van plan een mooi boek te maken met nog meer van deze verhalen. Ik ben op zoek naar een sponsor…

Deze column verscheen in maart 2018 n de “SA!”

Vergeet de jongeren niet

Het was vorige week de Landelijke Week tegen Eenzaamheid. In veel gemeenten vonden ”Kom erbij” activiteiten plaats. Ook in de gemeente Opsterland.

De landelijke week begon op 22 september met een Nationaal Eenzaamheidscongres in Rotterdam.

Delegatie Opsterland Eenzaamheidscongres

Delegatie Opsterland
Eenzaamheidscongres

De organisatie Coalitie Erbij had mij gevraagd om tijdens het congres iets te vertellen over de lokale aanpak en de signaleringskaart die ik samen met de gemeente Opsterland, vrijwilligersorganisaties, de Friese Wouden en ZuidOostZorg heb ontwikkeld.

 

Collega jongerenwerker Tineke Wassenaar en Jan Quarré van het Dorpssteunpunt Hemrik reisden met mij mee.

“Wil je echt iets gaan doen aan eenzaamheid, dan komt er wel wat meer bij kijken dan het organiseren van activiteiten” betoogde ik die middag.
Het duurzaam oplossen van eenzaamheid vraagt om een individuele aanpak en een persoonlijk plan.
En je moet vooral de jongeren niet vergeten.

Eenzaamheidscongres 22-09-2016

Eenzaamheidscongres 2016  o.l.v. Jacobine Geel met v.l.n.r. Meike Heessels, Ineke Weverling, Willie Oldengarm en Jacqueline Kremer

Die jongeren kwamen die middag echter niet zo heel veel aan bod.

Wethouder Hugo de Jonge van Rotterdam hield weliswaar een boeiend betoog over de Rotterdamse aanpak met als titel “nooit te oud om erbij te horen”, maar   de jongeren ontbraken in zijn verhaal. Desgevraagd verklaarde hij dat ouderen meer kans lopen geïsoleerd te raken.

jongeren-eenzaamDe eerste plaats van de Nationale Eenzaamheid Prijs ging naar een hondenuitlaatclub OPOEH voor senioren. Het jongerenproject Join Us kwam niet verder dan de tweede plaats.

”Een gemiste kans” , zeiden we tegen elkaar toen we in de trein terug blikten op het congres.
Daarom ben ik een lobby begonnen om volgend jaar het Nationaal Eenzaamheidscongres te wijden aan eenzaamheid bij jongeren.

Ik heb al een plaats in gedachten: de stad Groningen.  Daar is een jeugdcoalitie Eenzaamheid actief bezig.
Of het mij lukt? Ik ben benieuwd. Wie doet er mee?

 

Deze column verschijnt 3 oktober 2016 in de Sa!

Doe ik er nog wel toe?

2015-04-04 13.09.37-1Afgelopen week bezocht ik tijdens een bijeenkomst van Coalitie Erbij een workshop die was gewijd aan het thema Eenzaamheid en Zingeving. Coalitie Erbij is een landelijke organisatie die zich inzet voor de strijd tegen eenzaamheid.

De gemeente Opsterland – de gemeente waar ik de functie projectleider integrale aanpak eenzaamheid vervul- is een van de twintig koploperplaatsen van Coalitie Erbij die werk maakt van een lokale aanpak eenzaamheid. De workshop werd gegeven door een instituut voor levensvragen dat wil bevorderen dat er met elkaar meer wordt gesproken over onderwerpen die er in het leven toe doen.

Wat is zingeving?

Zingeving betekent letterlijk “betekenis geven aan iets”. Wat is de zin van het leven? Wat doe ik met de tijd die mij nog rest? Wat betekent mijn leven voor anderen? Vragen die wat sterker kunnen opspelen wanneer er iets in het persoonlijke leven gebeurt. Het verlies van een dierbare, ernstig ziek worden, werk kwijtraken of met pensioen gaan.

Een vertrouwelijk gesprek kan dan soelaas bieden, maar niet iedereen heeft die mogelijkheid. Er kan dan sprake zijn van leegte en innerlijke eenzaamheid. Dat wordt ook wel existentiële eenzaamheid genoemd.

Op mijn werk komt ook existentiële eenzaamheid voor. Ik was laatst behoorlijk geschrokken toen ik van een ouderenadviseur hoorde dat het haar was opgevallen dat ouderen zich in toenemende mate afvroegen of zij er nog wel mochten zijn nu de kosten van de zorg zo erg stijgen.

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Workshop Eenzaamheid en Zingeving 22-03-2016

Existentiële eenzaamheid komt ook bij jongeren voor!

Existentiële eenzaamheid komt echter niet alleen voor bij volwassenen en ouderen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren hier ook veel last van kunnen hebben.
De workshopleider gaf aan dat al veel problemen zijn op te lossen met een goed gesprek.

Maar hoe gaan we dat in de praktijk aanpakken?

 

Deze column is 30 maart geplaatst in Sa!

 

 

 

 

 

 

 

Informatiemarkt ToekomstWonen.Nu groot succes

IMG_1293 logo toekomstwonen.nu

Op zaterdag 5 maart was er veel belangstelling voor de informatiemarkt ToekomstWonen.Nu . Bijna 1000 personen waren die dag naar het Linde College te Wolvega gekomen. Alle 60 plussers uit de gemeente Weststellingwerf waren persoonlijk door de gemeente uitgenodigd met als doel ze (vroegtijdig) na te laten denken  welke acties ze kunnen ondernemen om zo lang mogelijk veilig en comfortabel te kunnen blijven wonen.

De senioren konden kennismaken met allerlei diensten op het terrein van wonen, zorg, welzijn, veiligheid , beweging, technologie en domotica. Er werden negen lezingen en workshops verzorgd. Ruim veertig bedrijven en instellingen werkten aan de informatiemarkt mee.Ik was betrokken bij de workshop Prettig ouder worden in je eigen dorp en de actie Eenzaamheid. Wat doe jij eraan?

‘ToekomstWonen.nu’ is een initiatief van de verenigingen van Plaatselijk Belang van de dorpen De Hoeve, Oldeholtpade, Nijeholtpade, Oosterstreek en Zandhuizen. De organisatie draaide volledig op vrijwilligers. Drijvende kracht achter de organisatie is Trijntje Köhler.  Ik heb jarenlang met haar samengewerkt toen zij nog als beleidsmedewerker woonservicegebieden bij de gemeente Opsterland werkte. Zij is nu gepensioneerd en woont in de gemeente Weststellingwerf . In 2014 was zij nauw betrokken bij een zelfde soort evenement in Beetsterzwaag.

Winteractie Wat doe jij tegen eenzaamheid ?

Actie Eenzaamheid. Wat doe jij eraan?

Actie Eenzaamheid. Wat doe jij eraan?

Trijntje Köhler had mij benaderd met de vraag of ik mogelijkheden zag op de informatiemarkt aandacht te besteden aan het thema eenzaamheid. Wij hebben er toen voor gekozen ons aan te sluiten bij de landelijke winteractie Eenzaamheid. Wat doe jij er aan ?  van Coalitie Erbij.

 

Het thema zou ik ook aankaarten tijdens de workshop Prettig Ouder worden.

Tijdens de informatiemarkt gingen medewerkers van Timpaan Welzijn in gesprek met bezoekers over het onderwerp eenzaamheid. Bezoekers kregen de gelegenheid op te schrijven wat te doen tegen eenzaamheid. Er werden die dag behoorlijk wat tips verzameld. Ook  het Netwerk tegen dementie Tinz deed hier actief aan mee en haalde mensen over iets op te schrijven. Timpaan Welzijn gaat alle tips nog op een rijtje zetten en publiceert daarna de uitkomsten,

Veel belangstelling voor workshop Prettig ouder worden

workshop prettig ouder wordenSamen met ouderenadviseur Wiesje Evers verzorgde ik de workshops Prettig ouder worden in je eigen dorp. We waren blij verrast dat hiervoor veel belangstelling bleek te zijn. Tijdens de workshop ging ik in gesprek met de deelnemers welke factoren van belang zijn om prettig ouder te worden. Tijdens mijn studie Sociale Gerontologie heb ik mij veel met dit onderwerp bezig gehouden.

De 3 G´s: Geschikt wonen, Garantie op zorg en Gezelligheid
Ik vertelde de deelnemers dat uit onderzoek naar voren is gekomen dat er sprake is van de zogenaamde 3 G´s die bijdragen aan het prettig wonen : Geschikt wonen (dat is inclusief de woonomgeving), Garantie op zorg en Gezelligheid. En dat met name het hebben van de gezelligheid of het hebben van betekenisvolle contacten de belangrijkste van de drie factoren  is die bijdraagt aan prettig wonen.

Wat is de beste remedie tegen eenzaamheid?
Ook gingen we in gesprek met elkaar over de vraag wat de beste remedie is tegen eenzaamheid.  Uit onderzoek blijkt dat in de gemeente Weststellingwerf 34 % matig tot zeer eenzaam is. Ik haalde  een mooi interview met professor Theo van van Tilburg in de Telegraaf aan die daarin als belangrijkst advies zegt:

Op tijd zorgen dat je een gevarieerd sociaal netwerk hebt. Dus niet alleen maar mensen van je eigen leeftijd. Wezenlijke gesprekken kunnen hebben met gelijkgestemden, daar gaat het om. Als je zo’n netwerk op je tachtigste niet hebt, is het heel moeilijk, zo niet onmogelijk, het alsnog te gaan vormen (Telegraaf van 27 februari 2016)

De mensen droegen zelf ook allerlei oplossingen aan. Zo noemde men het doen van vrijwilligerswerk, het organiseren van laagdrempelige ontmoetingsactiviteiten in de dorpen of het samen koken. Maar het allerbelangrijkste vond men dat mensen er uiteindelijk zelf iets aan moeten doen. En degene die daar wat moeite mee heeft, zou daar hulp bij moeten krijgen.

Komt er een vervolg?

Het viel mij op dat de senioren zeer gericht naar de informatiemarkt waren gekomen en zich goed lieten informeren. Ik denk  dat het een goed idee zou zijn hier de komende tijd nog meer aandacht aan te besteden door bijvoorbeeld per dorp bijeenkomsten te beleggen dan wel een cursus Prettig wonen in je eigen dorp aan te bieden. Dit met als doel (ook andere) ouderen te ondersteunen hun eigen keuzes te maken en zelf  in actie te komen.

Grote pluim voor de organisatoren!

De informatiemarkt was een groot succes. Ik heb alleen maar lovende berichten gehoord van zowel de organisaties die mee hebben gedaan als de bezoekers. Alles was tot in de puntjes verzorgd. De organisatoren hebben een grote pluim verdiend.

 

Met een kop koffie los je eenzaamheid niet op. Stappenplan van signaal naar aanpak.

Stappenplan eenzaamheid/nietpluis

Stappenplan eenzaamheid/niet pluis       van signaal naar aanpak

Wanneer je een beleidsambtenaar of wethouder van een middelgrote gemeente vraagt een top 3 te maken van problemen waar men zich zorgen over maakt, is de kans groot dat eenzaamheid en sociaal isolement zeer hoog scoren.

 

Het houdt velen bezig en er wordt ook van alles gedaan, maar dé oplossing hebben we nog niet voorhanden.

“Maar hoe effectief is dit eigenlijk allemaal?” vraag ik me wel eens af. “En kan het niet anders?”. Want ondanks alle goede bedoelingen blijven de cijfers aan de hoge kant. Daar komt nog eens bij dat onjuiste aannames over eenzaamheid en de aanpak ervan een meer structurele aanpak in de weg kunnen staan. Maar hoe dan wel?

Een kop koffie lost eenzaamheid niet op!
Gemeenten en wijkteams die proberen eenzaamheid aan te pakken, doen in hun enthousiasme niet altijd het juiste. Er wordt dan vaak voorbijgegaan aan wat de eenzame zelf wil. Dan worden er door wijkteams baby-gym, een koffieochtend of een gezamenlijke maaltijd georganiseerd. Dat is allemaal goed bedoeld, maar een kop koffie lost niet op dat je een partner mist. En misschien wil die persoon wel helemaal geen koffie, maar liever vrijwilligerswerk doen. Het vraagt juist om een individuele aanpak en een persoonlijk plan. Er is de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar wat eenzaamheid is en wat wel en niet werkt. Dit is nog te weinig bekend bij de mensen uit de praktijk. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende soorten eenzaamheid die elk weer een andere aanpak vergen.

En wat wil de persoon zelf?
Het belangrijkste is dat de persoon om wie het gaat, zelf aangeeft wat hij of zij wil en dat daar naar geluisterd wordt. En dat de regie bij de persoon zelf blijft. Je gaat in gesprek. Is iemand echt eenzaam? Heeft de persoon er last van? Wil hij er zelf wel wat aan doen? Deze aanpak, gebaseerd op eigen regie en samenwerking, komt nog te weinig voor. Er kan bovendien ook nog sprake zijn van vraagverlegenheid van de hulpvrager en handelingsverlegenheid van de hulpgever. Om hier wat aan te doen, hebben een aantal Wmo werkplaatsen en Coalitie Erbij de training Doorbreek eenzaamheid en sociaal isolement ontwikkeld. Het werkboek is onlangs gepubliceerd. Professionals én vrijwilligers kunnen veel baat bij deze training hebben.

Eenzaamheid komt niet alleen bij ouderen voor!
Nog veel gemeenten denken ten onrechte dat eenzaamheid alleen bij ouderen voorkomt. Die vlieger gaat echter alleen op voor de kwetsbare ouderen op zeer hoge leeftijd. Ze doen daarmee andere doelgroepen zoals mensen zonder werk, mantelzorgers, personen met een licht verstandelijke beperking, allochtonen en niet te vergeten de jongeren ernstig tekort. Ik vind dat elke gemeente in kaart zou moeten brengen welke groepen extra risico lopen en daarbij in ieder geval de jongeren niet te vergeten.

Integrale aanpak werkt in gemeente Opsterland
Ik heb de afgelopen jaren met veel plezier in de gemeente Opsterland samen met de gemeente, professionele organisaties op het terrein van wonen, zorg en welzijn en vrijwilligersorganisaties een integrale aanpak eenzaamheid ontwikkeld. Centraal in die aanpak staat een signaleringskaart met een praktisch verwijssysteem. Voor specifieke doelgroepen maakten we plannen van aanpak. Opsterland is nu aan de borging toe. Een breed samengestelde cursusgroep bestaande uit wijkverpleegkundigen, social workers, het gebiedsteam en vrijwilligers volgen op dit moment een training Aanpak eenzaamheid die ik samen met de Wmowerkplaats Friesland heb ontwikkeld.

Stappenplan eenzaamheid /niet pluis: van signaal naar aanpak probleem
De integrale aanpak is nog steeds aan het doorontwikkelen. Zo is er op 28 september in gemeente Medemblik een mini congres “Samen(werken) aan eenzaamheid?! Signaleren en dan”. Daar wordt samen met de organisaties besproken hoe het door mij ontwikkelde stappenplan niet alleen ingezet kan worden voor eenzaamheid maar ook voor problemen in het algemeen. Op die manier wordt de aanpak geïntegreerd in de aanpak van de (sociale) wijkteams.

Dat zou wel eens heel effectief kunnen zijn. Wie weet. Ik houd u op de hoogte!

Noot
Deze bijdrage is in iets gewijzigde tekst opgenomen op de site van gemeente.nu met als titel “Integrale aanpak eenzaamheid én een kop koffie werken”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Opsterland en zomereenzaamheid goed op de kaart!

Burgemeester van Selm en ik bij kick-off 06-06-2015

Burgemeester van Selm en ik bij kick-off 06-06-2015

De afgelopen tijd was er veel belangstelling van de pers voor de kick-off van de landelijke campagne van Coalitie Erbij “Wie nodig jij uit deze zomer?” die op 6 juni in Gorredijk plaats vond. Ik coördineerde deze actie. Zie ook de site van Timpaan Welzijn.
We waren te zien bij Radio en TV bij Omroep Fryslân.

Er verschenen mooie artikelen in de Friese dagbladen. In Sa! staat een interview met mij over zomereenzaamheid en Sa! TV maakte een film over de campagne. Opsterland en eenzaamheid staan goed op de kaart!

Burgemeester nodigt uit!
Burgemeester van Selm van de gemeente Opsterland verzorgde de aftrap van de campagne.Zij maakte bekend dat zij tien personen uit de gemeente uitnodigt om samen een wandeling te maken. Zij plaatste een handtekening op een mega grote ansichtkaart. Medewerkers van de gemeente, Timpaan Welzijn en De Friese Wouden deelden kaarten uit aan het winkelend publiek met de oproep deze te versturen naar iemand om gezamenlijk iets leuks te gaan doen.

Kaartje voor mijnheer Pier
De actie  leverde leuke gesprekken op. Luna Klos, een tienjarig meisje uit Jubbega, stal de show. Zij vertelde dat zij een kaartje ging sturen aan de 90-jarige mijnheer Pier met wie ze elke dag een praatje maakt voordat zij naar school gaat. Het leverde een mooi artikel in de Leeuwarder Courant op en ze werd gefilmd voor Sa! Tv.  Ze vertelde ons dat in een dag al haar wensen waren vervuld:  ze kwam én in de krant én op TV! Zie ook de film over de campagne.

http://https://youtu.be/XWptQx80mNE

De campagne gaat door!
Ondertussen gaat de campagne in de gemeente Opsterland gewoon door tot 15 augustus. En we gaan het natuurlijk volgen. Ik ben benieuwd naar de resultaten. U ook?

Wil je ook meedoen?
Wil je persoonlijk of als gemeente, bedrijf ook meedoen? Dat kan. Meer informatie kun je vinden op www.wienodigjijuit.nl Doen!

 

Geslaagde presentatie bijeenkomst Coalitie Erbij!

Presentatie workshop bijeenkomst Coalitie Erbij  05-03-2015

Presentatie workshop bijeenkomst Coalitie Erbij
05-03-2015

Begin maart was voor mij een spannende periode. Op 5 maart presenteerde ik mijn bedrijf Oldengarm training & advies tijdens een bijeenkomst van Coalitie Erbij. Coalitie Erbij is een landelijke organisatie die zich inzet voor de strijd tegen eenzaamheid.

Samen met andere trainers presenteerde ik mijn aanbod rond het thema “Versterk lokale samenwerking eenzaamheid”.  En mijn website ging online!

Ik ontvang veel positieve reacties. Er is zelfs al belangstelling voor afname van mijn aanbod. Mijn “coming out” was dus zeer geslaagd.

Wat doet Coalitie Erbij?
Coalitie Erbij wordt gevormd door een acht landelijke organisaties die gezamenlijk een vuist maken tegen eenzaamheid in ons land. “Er gebeurt heel veel door heel Nederland om eenzaamheid tegen te gaan, met betrokkenheid van overheden, professionals en vrijwilligers”, schrijft het ministerie. Het is dan ook belangrijk om niet het wiel opnieuw uit te vinden maar voort te bouwen op wat er al is.  Dat sluit heel goed aan bij mijn motto dat we niet telkens van voor af aan moeten beginnen, maar juist veel meer van elkaar moeten leren.
De missie  van mijn bedrijf luidt:

“Organisaties, gemeenten inspireren, van voldoende informatie voorzien, trainen, zodat zij zelf in staat zijn om gezamenlijk (beter) vorm te geven aan een integrale (keten)aanpak eenzaamheid”

Actieplan eenzaamheid ministerie
Staatssecretaris Van Rijn is met een actieplan eenzaamheid gekomen. Voor de uitvoering heeft hij 900.000 euro beschikbaar gesteld. Coalitie Erbij is betrokken bij de totstandkoming en uitvoering.  In het kader van het project “Versterking lokale aanpak eenzaamheid” biedt Coalitie Erbij in 2015 en 2016 in twintig gemeenten actieve ondersteuning bij de samenwerking aan een integrale aanpak van eenzaamheid.

presentatie workshop "Signaleren en dan..."

“Samen werken aan eenzaamheid. Signaleren en dan…”

Doel is in deze koploperplaatsen te komen tot een goede inbedding van het thema eenzaamheid binnen de bestaande sociale infrastructuur die er in de gemeenten reeds is voor problemen waar kwetsbare burgers mee te maken hebben. Dus ook een goede aansluiting vinden bij  de sociale wijkteams!

 

Op 5 maart kwamen die koplopergemeenten onder leiding van Coalitie Erbij bij elkaar. Ik verzorgde een presentatie van de workshop  ” Samen werken aan eenzaamheid. Signaleren en dan…”  die de koplopergemeenten af kunnen nemen. Gemeenten hebben al belangstelling getoond. Als U geïnteresseerd bent in mijn volledige aanbod, klikt u dan hier.

Geslaagde bijeenkomst
Ik kijk met een goed gevoel terug op de bijeenkomst.  Ik vond het erg leuk kennis te maken met ondersteuningsfunctionaris Maarten de Gouw (Coalitie Erbij) en andere trainers die zich ook net als ik vol hartstocht inzetten voor de strijd tegen eenzaamheid.

Maarten de Gouw (Coalitie Erbij) en ik gaan ervoor!

Maarten de Gouw (Coalitie Erbij) en ik gaan ervoor!

Die middag heb ik het idee geopperd een expertmeeting te organiseren. Om ervaringen te delen en zo mogelijk trainingen op elkaar af te stemmen. Dit met als gezamenlijke doel: eenzaamheid de wereld uit. Dit idee viel in goede aarde.

Ik ga ervoor. Doet u ook mee?