Eenzaamheid

In 2016 gaf 43 procent van de volwassen Nederlandse bevolking (19 jaar en ouder) aan eenzaam te zijn. Soms gaat het om een sterk gevoel van eenzaamheid (10 procent) en soms om matige eenzaamheid (33 procent). Bijna 31 % voelt zich emotioneel eenzaam en 43 % sociaal eenzaam. Eenzaamheid is vastgesteld met de eenzaamheidsschaal.
(Bron RIVM, 2016).

Wat is eenzaamheid?

Theo van Tilburg en Jenny de Jong Gierveld (2007) hanteren in hun onderzoek Zicht op eenzaamheid  – een langlopend onderzoek naar de achtergronden, oorzaken en aanpak van eenzaamheid in Nederland – de volgende definitie:

zicht_op_eenzaamheid

” Het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) sociale relaties”

Er is sprake van discrepantie tussen de contacten die iemand heeft en die de persoon zou willen hebben. De contacten voldoen niet aan de behoeften van een persoon.

Eenzaamheid is dus iets heel subjectiefs: een persoonlijk gevoel. Zo kan iemand bijvoorbeeld contactarm zijn, dus slechts enkele contacten hebben, waarbij die contacten wel voldoen aan zijn/haar behoeften. Die contactarme persoon is dan niet eenzaam. Het omgekeerde kan ook het geval zijn: iemand heeft veel contacten maar voelt zich toch eenzaam.

Er is sprake van sociaal isolement als iemand weinig tot geen contacten heeft.

Welke soorten eenzaamheid zijn er?

In de wetenschap wordt het volgende onderscheid gemaakt:

Emotionele eenzaamheid: Het missen van intimiteit, van een intieme band met een persoon.  Bijvoorbeeld na het overlijden van een dierbare of een scheiding.

Sociale eenzaamheid: Niet tevreden zijn over het aantal contacten of de kwaliteit hiervan.

Existentiële eenzaamheid: Het gevoel niet meer van waarde te zijn. Eenzaamheid hoort bij het leven. Het biedt de mogelijkheid om ook te komen tot een positieve duiding van eenzaamheid. Lees het boek ”Mag een mens eenzaam zijn?”  (2012, Ton Jorna, Anja Machielse e.a.).

Bij wie komt eenzaamheid voor?

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, zijn het niet vooral de oudere mensen die zich eenzaam voelen maar komt het op alle leeftijden voor. Risicogroepen vormen mantelzorgers, mensen zonder werk , jongeren, kwetsbare ouderen, allochtonen en personen met een verstandelijke en / of psychische beperking.

Download het profielwerkstuk “Vergeet de jongeren niet”.

Maatwerk gewenst!

Niet iedere interventie is op ieder type eenzaamheid toe te passen om het gewenste resultaat te bereiken. In het algemeen wordt aangenomen dat het organiseren van ontmoetingsactiviteiten op zich niet altijd tot gewenste resultaten leidt (2010, Briels & Ploegmakers, “Soms is er geen oplossing voor”).
De publicatie ”Maatwerk bij de aanpak van eenzaamheid” (2012, BVWO) telt 41 interventies op het gebied van eenzaamheid en sociaal isolement. De opbouw van de publicatie is aan de hand van de typologie van sociaal geïsoleerden van Anja Machielse (2011) en geeft de mogelijkheid om die interventie uit te zoeken die past bij de doelgroep. Waar heeft de persoon wat aan en wat is mogelijk?

Eigen regie en een persoonlijk plan.

Mensen die al voor langere tijd eenzaam zijn, zijn meer gebaat bij het verhogen van sociale vaardigheden. Dit betekent onder andere dat mensen zelf de regie voor hun eigen leven gaan oppakken en daartoe worden gestimuleerd.  Het begint bij de keuze van de cliënt om regie te nemen en te komen tot passende vervolgactiviteiten.

Integrale aanpak: van signaleren naar een persoonlijke plan.

Het voorkomen en aanpakken van eenzaamheid los je alleen op door er gezamenlijk werk van te maken: gemeente, vrijwilligersorganisaties, zorg(instellingen), gebiedsteams, sociale wijkteams en de burger.
De afgelopen jaren heb ik een  integrale aanpak eenzaamheid ontwikkeld. Deze aanpak van signaleren, bespreekbaar maken tot een persoonlijk plan omvat een actieplan eenzaamheid, een signaleringskaart met een praktisch verwijssysteem, trainingen en plannen van aanpak ten behoeve van specifieke doelgroepen. De aanpak wordt nu in gemeenten (volledig of gedeeltelijk) toegepast.

Praktische handvatten bieden aan gemeenten en organisaties.

In mijn contacten met gemeenten en organisaties heb ik gemerkt dat eenzaamheid als belangrijk probleem wordt ervaren maar dat men het moeilijk vindt om met elkaar te bedenken welke stappen te zetten om te komen tot een effectieve aanpak. Mijn bedrijf wil in deze leemte voorzien en hen praktisch verder helpen.

Hier kunt u lezen wat ik aan diensten te bieden heb.                   .